Urlop dziekański: kompletny poradnik dla studentów – kiedy, jak i dlaczego?

Urlop dziekański to temat, który prędzej czy później rozważa wielu studentów. Niezależnie od tego, czy zmagasz się z problemami zdrowotnymi, chcesz zdobyć doświadczenie zawodowe, czy po prostu potrzebujesz przerwy – dziekanka może być rozwiązaniem, które pozwoli Ci legalnie przerwać studia i wrócić do nich, gdy będziesz gotowy. W tym przewodniku dowiesz się wszystkiego, co powinieneś wiedzieć o urlopie dziekańskim w 2024 roku.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie rodzaje urlopów przysługują studentom i czym się różnią
• Jak poprawnie złożyć wniosek, by zwiększyć szanse na jego akceptację
• Jakie prawa i przywileje zachowujesz podczas urlopu dziekańskiego
• Jakie są konsekwencje wzięcia dziekanki dla Twoich studiów
• Jak najlepiej wykorzystać czas na urlopie dziekańskim

Co to jest urlop dziekański?

Urlop dziekański (potocznie nazywany „dziekanką”) to czasowa przerwa w studiowaniu, podczas której zachowujesz status studenta, ale jesteś zwolniony z obowiązku uczestniczenia w zajęciach. Nazwa pochodzi od dziekana wydziału, który zazwyczaj ma uprawnienia do przyznania takiego urlopu.

Podstawą prawną dla urlopów dziekańskich jest Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, która w art. 85 przyznaje studentom prawo do:

• urlopów od zajęć
• urlopów od zajęć z możliwością przystąpienia do weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się
• odbywania studiów według indywidualnej organizacji studiów

Urlop dziekański może trwać jeden semestr lub cały rok akademicki, w zależności od uczelni i indywidualnej sytuacji studenta. Dokładne zasady przyznawania urlopów określa regulamin studiów danej uczelni.

Rodzaje urlopów dla studentów

Choć potocznie wszystkie przerwy w studiach nazywamy „dziekanką”, istnieje kilka rodzajów urlopów, które różnią się warunkami przyznania i przysługującymi prawami.

1. Urlop nieuwarunkowany (klasyczna dziekanka)

Jest to najbardziej podstawowa forma urlopu, którą może otrzymać każdy student po zaliczeniu określonego etapu studiów (zwykle pierwszego roku). Przyznawany jest na wniosek studenta bez konieczności uzasadniania go szczególnymi okolicznościami. Ten typ urlopu jest zazwyczaj przyznawany tylko raz w całym toku studiów.

2. Urlop zdrowotny

Przysługuje studentom, którzy ze względu na stan zdrowia nie mogą kontynuować nauki. Do wniosku należy dołączyć dokumentację medyczną (zaświadczenie lekarskie). Niektóre uczelnie wymagają opinii lekarza uczelni lub rekomendacji z Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami.

Przykład: Na Uniwersytecie Warszawskim, aby uzyskać urlop zdrowotny, należy zarejestrować się w Biurze ds. Osób z Niepełnosprawnością, które wydaje rekomendację dla Kierownika Jednostki Dydaktycznej.

3. Urlop dla studentki w ciąży

Zgodnie z ustawą, studentce w ciąży przysługuje urlop do dnia urodzenia dziecka. Uczelnia nie może odmówić przyznania takiego urlopu. Do wniosku należy dołączyć dokumentację medyczną potwierdzającą ciążę.

4. Urlop rodzicielski

Przysługuje studentom, którzy zostali rodzicami. Wniosek można złożyć w ciągu roku od narodzin dziecka, a urlop może trwać do roku. Uczelnia nie może odmówić przyznania takiego urlopu. Do wniosku należy dołączyć akt urodzenia dziecka.

5. Urlop okolicznościowy

Przyznawany w przypadku ważnych wydarzeń życiowych, takich jak wyjazd za granicę, staż czy praktyka zawodowa, lub innych uzasadnionych okoliczności losowych.

6. Urlop naukowy

Przeznaczony dla studentów realizujących część studiów na innej uczelni (np. w ramach programu Erasmus+), odbywających staże naukowe lub prowadzących badania.

7. Dziekanka z możliwością zaliczania przedmiotów

To specjalny rodzaj urlopu, który zwalnia z uczestnictwa w zajęciach, ale umożliwia przystąpienie do weryfikacji uzyskanych efektów uczenia się. W praktyce oznacza to, że mimo przerwy w uczęszczaniu na zajęcia, możesz zdawać egzaminy i uzyskiwać zaliczenia.

Kto może otrzymać urlop dziekański?

Możliwość otrzymania urlopu dziekańskiego zależy od kilku czynników. Oto najważniejsze z nich:

Warunki formalne

• Zaliczenie określonego etapu studiów – Na większości uczelni urlop nieuwarunkowany można otrzymać po zaliczeniu pierwszego roku studiów licencjackich lub jednolitych magisterskich, lub pierwszego semestru studiów magisterskich.
• Złożenie wniosku w odpowiednim terminie – Zazwyczaj na początku semestru lub roku akademickiego.
• Brak zaległości w opłatach – Jeśli studia są płatne, musisz mieć uregulowane wszystkie dotychczasowe opłaty.

Ograniczenia

• Pierwszy rok studiów – Na większości uczelni nie można otrzymać klasycznej dziekanki na pierwszym roku studiów (z wyjątkiem urlopów zdrowotnych, ciążowych i rodzicielskich).
• Ostatni semestr – Niektóre uczelnie nie przyznają urlopów na ostatnim semestrze studiów.
• Liczba urlopów – W toku studiów można zwykle skorzystać z urlopu nieuwarunkowanego tylko raz (na studiach jednolitych magisterskich czasem dwa razy).

Przypadki, gdy uczelnia nie może odmówić urlopu

Uczelnia nie może odmówić urlopu:

• Studentce w ciąży
• Studentowi będącemu rodzicem (wniosek musi być złożony w ciągu roku od narodzin dziecka)

W przypadku wszystkich innych rodzajów urlopów, decyzja należy do władz uczelni.

Warto wiedzieć: Jeśli jesteś żołnierzem zawodowym lub funkcjonariuszem służb państwowych i studiujesz na podstawie skierowania, możliwość otrzymania urlopu dziekańskiego może być ograniczona.

Jak poprawnie ubiegać się o urlop dziekański?

Prawidłowe złożenie wniosku o urlop dziekański znacząco zwiększa szanse na jego pozytywne rozpatrzenie. Oto krok po kroku, jak to zrobić:

1. Sprawdź regulamin swojej uczelni

Przed złożeniem wniosku dokładnie zapoznaj się z regulaminem studiów swojej uczelni. Znajdziesz w nim informacje o:

• Rodzajach dostępnych urlopów
• Terminach składania wniosków
• Wymaganych dokumentach
• Zasadach przyznawania urlopów

2. Przygotuj wniosek i dokumenty

Większość uczelni ma gotowe formularze wniosków o urlop dziekański. Jeśli nie, przygotuj pismo zawierające:

• Twoje dane (imię, nazwisko, numer indeksu, kierunek studiów)
• Rodzaj wnioskowanego urlopu
• Okres, na jaki wnioskujesz o urlop
• Uzasadnienie
• Twój podpis i datę

W zależności od rodzaju urlopu, przygotuj odpowiednie załączniki:

• Urlop zdrowotny: zaświadczenie lekarskie
• Urlop dla studentki w ciąży: dokumentacja medyczna
• Urlop rodzicielski: akt urodzenia dziecka
• Urlop okolicznościowy: dokumenty potwierdzające okoliczności (np. zaproszenie na staż)

3. Złóż wniosek w odpowiednim czasie

Najlepiej złożyć wniosek na początku semestru lub roku akademickiego. Niektóre uczelnie określają ścisłe terminy (np. 14 dni od rozpoczęcia semestru). W przypadku urlopów zdrowotnych czy okolicznościowych spowodowanych nagłymi zdarzeniami, wniosek należy złożyć niezwłocznie po wystąpieniu przyczyny.

4. Przygotuj przekonujące uzasadnienie

Dla urlopów, które nie są przyznawane automatycznie, kluczowe jest dobre uzasadnienie. Oto przykłady skutecznych uzasadnień:

Dla urlopu okolicznościowego:

„Proszę o przyznanie urlopu okolicznościowego na semestr zimowy roku akademickiego 2024/2025 w związku z otrzymaną przeze mnie propozycją odbycia 6-miesięcznego stażu w firmie XYZ, która specjalizuje się w [dziedzina związana z kierunkiem studiów]. Staż ten pozwoli mi zdobyć praktyczne doświadczenie, które będzie cennym uzupełnieniem wiedzy teoretycznej zdobywanej na studiach. Do wniosku załączam potwierdzenie przyjęcia na staż.”

Dla urlopu naukowego:

„Zwracam się z prośbą o przyznanie urlopu naukowego na rok akademicki 2024/2025 w związku z moim udziałem w projekcie badawczym '[nazwa projektu]’ realizowanym we współpracy z [nazwa instytucji]. Projekt ten bezpośrednio wiąże się z tematyką mojej pracy dyplomowej i pozwoli mi znacząco pogłębić wiedzę w obszarze [obszar badań]. Do wniosku załączam zaświadczenie o przyjęciu do zespołu badawczego.”

Dla urlopu nieuwarunkowanego:

„Proszę o przyznanie urlopu dziekańskiego na semestr letni roku akademickiego 2024/2025. Urlop ten umożliwi mi podjęcie intensywnej pracy zarobkowej w celu zgromadzenia środków finansowych niezbędnych do kontynuowania studiów w kolejnym roku akademickim. Trudna sytuacja finansowa, w której się znalazłem/am, uniemożliwia mi jednoczesne studiowanie i pracę w wymiarze pozwalającym na pokrycie kosztów utrzymania i nauki.”

5. Najczęstsze błędy przy składaniu wniosku

• Zbyt późne złożenie wniosku – po upływie regulaminowych terminów
• Niekompletna dokumentacja – brak wymaganych załączników
• Ogólnikowe uzasadnienie – zbyt mało szczegółów lub niewystarczające wyjaśnienie potrzeby urlopu
• Składanie wniosku bez zaliczenia wymaganego etapu studiów – np. na pierwszym roku
• Nieprawidłowy formularz – korzystanie z nieaktualnych wzorów dokumentów

Prawa studenta na urlopie dziekańskim

Jedną z największych zalet urlopu dziekańskiego jest to, że w jego trakcie zachowujesz status studenta i wynikające z niego przywileje.

Status studenta i legitymacja

Podczas urlopu dziekańskiego zachowujesz status studenta, co oznacza, że:

• Twoja legitymacja studencka pozostaje ważna (musi być przedłużana tak jak w przypadku aktywnych studentów)
• Możesz korzystać z biblioteki uczelnianej i innych obiektów uczelni
• Pozostajesz członkiem społeczności akademickiej

Zniżki studenckie

Dzięki zachowaniu ważnej legitymacji, możesz nadal korzystać ze wszystkich zniżek studenckich, w tym:

• 50% zniżki na przejazdy komunikacją miejską
• 51% zniżki na przejazdy koleją (PKP)
• Zniżek w kinach, muzeach i innych instytucjach kulturalnych
• Specjalnych ofert dla studentów w różnych sklepach i usługach

Wskazówka: Podczas urlopu dziekańskiego warto skorzystać z platformy Uniperks, która oferuje specjalne zniżki dla studentów na produkty technologiczne, jedzenie, modę i wiele innych. Po weryfikacji statusu studenta na stronie weryfikacyjnej, możesz korzystać ze wszystkich dostępnych ofert, co pomoże Ci zaoszczędzić pieniądze w trakcie przerwy w studiach.

Ubezpieczenie zdrowotne

Jeśli jesteś zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego przez uczelnię, to ubezpieczenie jest kontynuowane podczas urlopu dziekańskiego. Jeśli jesteś zgłoszony przez rodziców i masz mniej niż 26 lat, również zachowujesz ubezpieczenie.

Stypendia i inne świadczenia

Sytuacja ze stypendiami jest bardziej skomplikowana:

• Stypendium rektora i stypendium ministra – Zazwyczaj są zawieszane na czas urlopu
• Stypendium socjalne – Często zawieszane, ale na niektórych uczelniach możliwe jest jego otrzymywanie
• Stypendium dla osób z niepełnosprawnościami – Zazwyczaj kontynuowane, szczególnie w przypadku urlopu zdrowotnego

Kredyt studencki

Jeśli korzystasz z kredytu studenckiego, urlop dziekański może wpłynąć na jego wypłaty. W większości przypadków bank zawiesza wypłaty transz kredytu na czas urlopu. Po powrocie na studia możesz wnioskować o wznowienie wypłat.

Konsekwencje urlopu dziekańskiego

Przed podjęciem decyzji o urlopie dziekańskim, powinieneś być świadomy jego konsekwencji.

Przedłużenie studiów

Najbardziej oczywistą konsekwencją jest wydłużenie czasu studiów. Jeśli weźmiesz urlop na rok, ukończysz studia rok później niż planowano. Może to wpłynąć na Twoje plany zawodowe i osobiste.

Zmiany w programie studiów

Podczas Twojej nieobecności program studiów może ulec zmianie. Po powrocie z urlopu dziekańskiego możesz być zobowiązany do uzupełnienia różnic programowych, co może oznaczać dodatkowe zajęcia i egzaminy.

Przypadek Anny: Po powrocie z rocznego urlopu dziekańskiego na kierunku psychologia, Anna musiała zaliczyć dwa dodatkowe przedmioty, które zostały wprowadzone do programu podczas jej nieobecności. Dziekan wyznaczył jej terminy zaliczeń i przydzielił opiekuna naukowego, który pomógł jej nadrobić zaległości.

Opłaty za studia podczas urlopu

Jeśli studiujesz na uczelni niepublicznej lub na studiach płatnych:

• Niektóre uczelnie wymagają opłat w zryczałtowanej wysokości za okres urlopu
• Inne całkowicie zwalniają z czesnego na czas urlopu
• Jeszcze inne stosują obniżone stawki

Dokładne zasady dotyczące opłat znajdziesz w regulaminie swojej uczelni lub umowie o świadczenie usług edukacyjnych.

Urlop dziekański a inne formy przerwy w nauce

Urlop dziekański to nie jedyna metoda na dostosowanie studiów do swoich potrzeb. Warto rozważyć też inne opcje.

Porównanie z IOS (Indywidualną Organizacją Studiów)

Aspekt	Urlop dziekański	IOS
Uczestnictwo w zajęciach	Zwolnienie z uczestnictwa	Zmniejszona liczba zajęć lub uczestnictwo na indywidualnych zasadach
Zaliczenia i egzaminy	Zwykle brak możliwości (z wyjątkiem dziekanki z możliwością zaliczania)	Konieczność zaliczenia wszystkich przedmiotów
Czas trwania studiów	Wydłużony	Bez zmian
Dla kogo	Studenci potrzebujący całkowitej przerwy	Studenci łączący studia z pracą, rodzicielstwem, etc.

IOS to dobra alternatywa, jeśli chcesz kontynuować studia, ale potrzebujesz większej elastyczności w uczestnictwie w zajęciach.

Różnica między urlopem a skreśleniem i wznowieniem

Aspekt	Urlop dziekański	Skreślenie i wznowienie
Status studenta	Zachowany	Utracony, a następnie odzyskany
Legitymacja	Ważna	Nieważna podczas skreślenia
Przywileje	Zachowane	Utracone podczas skreślenia
Pewność powrotu	Gwarantowana	Zależna od decyzji uczelni
Opłaty	Zależne od uczelni	Często opłata za wznowienie

Skreślenie z listy studentów i późniejsze wznowienie studiów to znacznie bardziej radykalne rozwiązanie niż urlop dziekański. Warto je rozważać tylko wtedy, gdy urlop dziekański nie jest dostępny lub nie spełnia Twoich potrzeb.

Jak wykorzystać czas na urlopie dziekańskim?

Urlop dziekański to nie tylko przerwa od studiów, ale także szansa na rozwój w innych obszarach. Oto kilka pomysłów, jak produktywnie wykorzystać ten czas:

Praca i zdobywanie doświadczenia zawodowego

Urlop dziekański to doskonała okazja, aby zdobyć doświadczenie zawodowe związane z kierunkiem studiów. Staże i praktyki mogą znacząco zwiększyć Twoje szanse na rynku pracy po ukończeniu studiów.

Wskazówka: Jeśli planujesz intensywną pracę podczas urlopu dziekańskiego, warto zainwestować w dobry laptop, który ułatwi Ci zarówno pracę, jak i naukę. Studenci mogą skorzystać ze specjalnych zniżek na sprzęt elektroniczny dostępnych na Uniperks, np. zniżek na sprzęt od Samsung.

Wolontariat i działalność społeczna

Zaangażowanie w wolontariat może być cennym doświadczeniem, które nie tylko wzbogaci Twoje CV, ale również da Ci satysfakcję z pomagania innym.

Kursy i szkolenia

Urlop to dobry moment na rozwijanie umiejętności, które mogą być przydatne w przyszłej karierze zawodowej. Zastanów się nad kursami językowymi, szkoleniami zawodowymi czy certyfikatami branżowymi.

Przykład: Michał wykorzystał urlop dziekański na rozwinięcie swoich umiejętności

Michał, student informatyki na Politechnice Warszawskiej, wziął urlop dziekański na trzecim roku, by rozwinąć swoje umiejętności programistyczne. „W trakcie urlopu ukończyłem trzy specjalistyczne kursy online, zrobiłem certyfikat z programowania w Python i odbyłem 6-miesięczny staż w firmie IT. To doświadczenie było bezcenne i znacznie ułatwiło mi znalezienie pracy po studiach” – opowiada.

Podróże i wymiana międzykulturowa

Dla wielu studentów urlop dziekański to okazja do podróżowania, poznawania nowych kultur i nauki języków obcych. Programy takie jak Work & Travel czy wolontariat międzynarodowy mogą być interesującą opcją.

Przygotowanie do powrotu na studia

Pod koniec urlopu warto zarezerwować czas na przygotowanie się do powrotu na uczelnię. Sprawdź, czy w programie studiów zaszły zmiany, odśwież notatki z poprzednich semestrów i nawiąż kontakt z dziekanatem, aby upewnić się, że wszystkie formalności zostały dopełnione.

Wskazówka: Przed powrotem na studia warto nadrobić lektury akademickie. Studenci mogą skorzystać ze zniżek na książki dostępnych na Uniperks, co pomoże zaoszczędzić na zakupie podręczników.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy na pierwszym roku można wziąć urlop dziekański?

Na większości uczelni klasyczny urlop dziekański (nieuwarunkowany) nie jest dostępny dla studentów pierwszego roku. Jednak urlopy zdrowotne, dla studentek w ciąży czy rodzicielskie są dostępne niezależnie od roku studiów.

Czy podczas urlopu dziekańskiego płaci się czesne?

To zależy od regulaminu uczelni. Niektóre uczelnie całkowicie zwalniają z opłat, inne pobierają opłatę w zryczałtowanej wysokości (np. 10-30% normalnego czesnego), a jeszcze inne mogą wymagać pełnej opłaty. Koniecznie sprawdź to w swoim dziekanacie.

Czy można pracować podczas urlopu dziekańskiego?

Tak, podczas urlopu dziekańskiego możesz podejmować pracę bez żadnych ograniczeń. To jeden z głównych powodów, dla których studenci decydują się na urlop dziekański.

Ile razy można wziąć urlop dziekański?

Na większości uczelni urlop nieuwarunkowany można wziąć tylko raz w toku studiów pierwszego i drugiego stopnia. Na jednolitych studiach magisterskich czasem możliwe jest dwukrotne skorzystanie z urlopu. Urlopów zdrowotnych i innych specjalnych rodzajów urlopów te ograniczenia zwykle nie dotyczą.

Czy można wziąć urlop dziekański w środku semestru?

W przypadku nagłych zdarzeń losowych, takich jak choroba czy wypadek, możliwe jest uzyskanie urlopu w trakcie semestru. Standardowy urlop nieuwarunkowany przyznawany jest jednak zwykle tylko przed rozpoczęciem semestru lub w jego początkowej fazie.

Czy podczas urlopu dziekańskiego mogę korzystać z akademika?

To zależy od regulaminu uczelni i domu studenckiego. Niektóre uczelnie pozwalają studentom na urlopie dziekańskim mieszkać w akademiku, ale często z niższym priorytetem niż aktywni studenci.

Czy po urlopie dziekańskim wracam do tej samej grupy?

Niekoniecznie. Po powrocie z urlopu dziekańskiego zostaniesz przydzielony do grupy zgodnie z aktualną organizacją zajęć. Może to być ta sama grupa co wcześniej, ale równie dobrze może być to nowa grupa.

Czy na urlopie dziekańskim dostaje się rentę rodzinną?

Tak, ponieważ podczas urlopu dziekańskiego zachowujesz status studenta, nadal przysługuje Ci prawo do renty rodzinnej (jeśli spełniasz pozostałe warunki jej otrzymywania).

Czy urlop dziekański wlicza się do czasu studiów?

Nie, okres urlopu dziekańskiego nie wlicza się do regulaminowego czasu trwania studiów. Oznacza to, że urlop po prostu przesuwa termin ukończenia studiów.

Podsumowanie

Urlop dziekański to cenne narzędzie, które może pomóc Ci w trudnych momentach życia studenckiego. Niezależnie od tego, czy potrzebujesz czasu na leczenie, opiekę nad dzieckiem, zdobycie doświadczenia zawodowego czy po prostu odpoczynek od intensywnej nauki – dziekanka daje Ci możliwość legalnej przerwy bez utraty statusu studenta.

Kluczem do udanego urlopu dziekańskiego jest:

• Dokładne zapoznanie się z regulaminem swojej uczelni
• Prawidłowe i terminowe złożenie wniosku z przekonującym uzasadnieniem
• Mądre wykorzystanie czasu w trakcie urlopu
• Odpowiednie przygotowanie się do powrotu na studia

Pamiętaj, że w trakcie urlopu dziekańskiego zachowujesz wszystkie przywileje studenckie, w tym zniżki dostępne na platformie Uniperks. Po weryfikacji statusu studenta możesz korzystać z ekskluzywnych rabatów u partnerów takich jak Samsung, Viking Point czy Allegro Pay, co pomoże Ci zaoszczędzić podczas przerwy w studiach.

Urlop dziekański to nie porażka, ale strategiczna decyzja, która może znacząco wpłynąć na jakość Twojego życia studenckiego i zawodowego. Wykorzystaj go mądrze!